‼ PRZE – MOC czym jest, co wiemy na jej temat, czy potrafimy ją dostrzec?
Przemoc ➡ temat, o którym każdy mógłby długo rozprawiać, wszak wszyscy wiemy czym jest, prawda? Słysząc przemoc każdemu z nas otwierają się w głowie filmy – wojna, obozy, tortury, ale też grupy przestępcze, ofiary napaści, pobicia… A może komuś jako pierwsze skojarzenie pojawia się obraz dziecka krzywdzonego, zranionego fizycznie bądź emocjonalnie w szkole, czy też w domu? A może jest jeszcze inaczej… może akurat Tobie wyświetla się w głowie wspomnienie sytuacji, kiedy doświadczyłeś przemocy na własnej skórze, albo…otwiera się rana, którą Ci zadano, gdy byłeś w sytuacji bezbronności, zależności od sprawcy, gdy nie mogłeś lub nie potrafiłeś o tym opowiedzieć, poprosić o pomoc, gdy nikt nie pomógł utulić Twojego bólu, nie stanął w Twojej obronie? Może jako nauczyciel dostrzegłeś niepokojące ślady na ciele dziecka lub odstające od innych dzieci zachowanie, może jako przyjaciółka nie wiesz jak podjąć rozmowę z osobą, którą jak myślisz dotyka coś bardzo niedobrego w domu, tak niedobrego, że aż strach to nazwać?
Czym jest ta przemoc?
Można ją rozumieć potocznie, intuicyjnie, można w kategoriach psychologicznych, prawnych. W artykule chcemy przedstawić zjawisko przemocy domowej.
‼ Przemoc jest intencjonalnym działaniem, lub też zaniechaniem działania w sytuacji, gdy jedna osoba ma przewagę nad drugą, a jej działanie lub zaniechanie narusza prawa i dobra osobiste drugiej osoby, powoduje cierpienie, szkody psychiczne i fizyczne.
To najprostsza definicja, której wszystkie części składowe są tak samo ważne. Rozbierzmy ją na części.
🆘 działanie sprawcy musi być intencjonalne, często sprawcy zaprzeczają swoim naruszanie dóbr osobistych prawdziwym intencjom, próbując racjonalnie uzasadniać swoje zachowania, przykładem jest znane z ogólnopolskiej kampanii hasło „bo zupa była za słona”. Cóż z tego, że za słona, czy z tego powodu ktoś zasługuje na nieadekwatną, poniżającą krytykę lub na uderzenie? Za to sprawca uważający się za wszystkowiedzącego, któremu należy się bezwzględne podporządkowanie rości sobie prawo do decydowaniu o tym, w jaki sposób jego
🆘 zaniechanie działania np. poprzez pozostawienie dziecka bez należytej opieki, narażające go na szereg niebezpieczeństw, zaniechanie należytego zaspokajania potrzeb osób, którym te potrzeby jest zobowiązany zaspokajać – dzieciom, żonie bez dochodu własnego, starszym lub nieporadnym członkom rodziny.
🆘 naruszanie dóbr osobistych, zazwyczaj poprzez dawania sobie prawa do tego, aby kogoś obrazić, uderzyć, skrytykować, coś komuś zabrać. Poprzez lekceważenie jej/jego uczuć, potrzeb, protestów, poprzez uprzedmiotowienie.
🆘 osoba dotknięta przemocą przeżywa ogromne cierpienie, często niewypowiedziane, zanegowane przez sprawcę przemocy, a nawet osoby postronne. Czy cierpienie zawsze widać?…no właśnie. Szkody mogą być wymierne bądź nie, widoczne lub niedostrzegalne, natychmiastowe, lub odroczone w czasie.
🆘 pomiędzy „sprawcą” a „ofiarą” istnieje nierównowaga sił – sprawca ma przewagę fizyczną mentalną, finansową, zawodową, społeczną, którą skrupulatnie wykorzystuje do zmuszenia osoby słabszej, aby ta podporządkowała się jego woli. Jeżeli brak jest widocznej nierównowagi sił, będziemy mówić raczej o konflikcie. To jest tak naprawdę klucz do zrozumienia, czym jest przemoc. Jeżeli sprawca wykorzystuje swoją przewagę (prze – moc), aby wymóc na ofierze określone zachowanie, które arbitralnie ocenia jako jedyne dopuszczalne.
‼ Przemoc możemy podzielić na fizyczną, psychiczną, seksualną i ekonomiczną.
🔴 Przemoc fizyczna często pozostawia widoczne ślady na ciele ofiary takie jak ślady uderzeń, ściskania, przypalania papierosem, trwałych uszkodzeń ciała. Ale przejawia się też w zachowaniach, które nie muszą zostawiać widocznych śladów np. przy uderzaniu, popychaniu, szarpaniu, szarpaniu za włosy, poprzez pozostawiania w niebezpiecznym miejscu, a także wielu, wielu, a nawet bardzo wielu innych. Przynosi to skutki w postaci uszkodzeń ciała, chorób powstałych w wyniku powikłań i stresu, zespołu stresu pourazowego, napadach paniki, bezsenności, zaburzeń psychosomatycznych i innych.
🔴 Przemoc psychiczna to trudne do uchwycenia, a jeszcze trudniejsze do udowodnienia zjawisko, niosące spustoszenie w psychice osoby jej doświadczającej. Przejawia się w wyśmiewaniu opinii, poglądów, przekonań, religii, stałym, krytycznym ocenianiu, ale też wmawianiu choroby psychicznej, izolowaniu, kontrolowaniu, ograniczaniu kontaktów z innymi ludźmi. To ciągła gra polegająca na naprzemiennym bombardowaniu miłością i krytyką, aby uzależnić od siebie ofiarę przemocy, poddając ją ciągłym „huśtawkom emocjonalnym”, zmieniającym przy dłuższym oddziaływaniu chemię mózgu ofiary, która jest bombardowana wręcz nieprawdopodobną mieszkanką neuroprzekaźników. Wiesz, że w nowszych opracowaniach dotyczących zjawiska przemocy pojawiają się sformułowania, porównujące osobę długofalowo doświadczającą przemocy jako „na haju”? Przeżywane przez ofiarę negatywne emocje wpływają na jej zachowanie w ten sposób, że otoczeniu trudno je zrozumieć. Pojawiają się pytania typu: „czemu nic z tym nie robisz”? Na skutek niezrozumienia z czasem ofiary przemocy zostają same, bez pomocy i wsparcia. Skutkami przemocy psychicznej są między innymi utrata wiary w siebie, swoją siłę i sprawczość, utrata radości życia, niska i nieadekwatna samoocena, towarzyszące poczucie lęku, wszechogarniającego smutku. Osoby doznające przemocy psychicznej często są osobami wysokofunkcjonującymi w środowisku, co jednak nie przekłada się na komfort psychiczny i poziom zadowolenia z życia.
🔴 Przemoc seksualna stosowana wobec dorosłych i dzieci, w postaciach od tych najbardziej oczywistych jak gwałt, po bardziej subtelne, ale wyrządzającej równie poważne szkody takie jak na przykład narażenie małoletniego na kontakt z nagością – własną lub czyjąś, udostępnianie treści pornograficznych, epatowanie słownictwem związanym ze sferą seksualną w stosunku do osób, które z racji wieku i poziomu rozwoju7 nie są gotowe na ich przyjęcie itp.
🔴 O przemocy ekonomicznej możemy mówić, gdy sprawca używa pieniędzy lub innych dóbr po to, aby uzależnić od siebie drugą osobę, co pozwala mu na zaspokojenie potrzeby kontroli i władzy nad ofiarą. W istocie jest formą przemocy psychicznej. Polega m.in. na zakazywaniu ofierze pracy, wydzielaniu pieniędzy w sposób uniemożliwiający zaspokojenie jej uzasadnionych potrzeb, ale też odmowa łożenia środków na utrzymanie rodziny lub niealimentowanie dzieci. Może to powodować wypadnięcia ofiary z rynku pracy, a długoterminowo wpędzić ją w pułapkę biedy i ubóstwa. Skutkiem przemocy ekonomicznej jest brak własnych środków do dysponowania, czemu towarzyszą negatywne konsekwencje psychiczne.
Zjawisko przemocy jest zbyt obszerne na potrzeby jednego artykułu. Więcej informacji już wkrótce…” Małgorzata Kawa
Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG”, objęty honorowym patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Skawina
#wspieranasGminaSkawina
www.gminaskawina.pl
Autor artykułu: Małgorzata Kawa
